Zaleganie z płatnościami na poczet alimentów stanowi bardzo częste zjawisko. Według informacji podanych przez Krajową Radę Komorniczą oraz Centrum Praw Kobiet problem z zalegających alimentów dotyczy ponad miliona dzieci w Polsce. Ponadto sukcesywnie wzrasta liczba kobiet, które powinny otrzymywać świadczenia alimentacyjne na nie same, a nie na swoje dzieci, co także przewiduje Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy. Z punktu widzenia jednego rodzica sytuacja wydaje się być bardzo trudna, jeżeli określone świadczenia alimentacyjne nie są uiszczane terminowo. Jak zadziałać w takiej sytuacji? Do jakich organów bądź instytucji się zwrócić? Istnieje kilka sposobów na to, by skutecznie rozwiązać powyższy problem i uzyskać odpowiednie należności ze strony dłużnika.
Świadczenia Funduszu Alimentacyjnego
Fundusz Alimentacyjny niesie pomoc w zakresie wypłacania należności alimentacyjnych, jednak ta możliwość jest obwarowana określonymi wytycznymi i warunkami, które należy spełnić, by móc ubiegać o się o takowe świadczenie. Pierwszym z nich jest fakt, iż wiek osoby, na której rzecz ma być wypłacane dane świadczenie z ramienia Funduszu, nie może przekroczyć 18 roku życia bądź- w przypadku gdy ta osoba wciąż uczy się w szkole lub szkole wyższej – 25 roku życia. W przypadku osób niepełnosprawnych świadczenie alimentacyjne przysługuje bezterminowo pod warunkiem, iż legitymują się one stosownym orzeczeniem o niepełnosprawności w znacznym stopniu.
Ponadto, o przyznaniu świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego decyduje kryterium dochodowe, a ściślej rzecz ujmując- przeciętna kwota netto przypadająca na jednego członka rodziny w skali miesiąca. Kwota ta nie może przekroczyć 725 zł na osobę. Gdy powyższe warunki są spełnione Fundusz wypłaca należną kwotę alimentacyjną osobie uprawnionej, jednak zrealizowane świadczenie nie może przekroczyć kwoty 500 zł. Kwota alimentacyjna niższa niż 500 zł jest wypłacana w kwocie, która stanowi właściwą, wcześniej zasądzoną kwotę alimentacyjną.
Kiedy należy podpisać intercyzę?
Umowa ustanawiająca rozdzielność majątkową może poprzedzać zawarcie małżeństwa lub zostać zawarta w trakcie małżeństwa. W pierwszym przypadku wywołuje skutki od chwili zawarcia małżeństwa. Z tą chwilą ustanawia między małżonkami rozdzielność majątkową. W konsekwencji między małżonkami nie powstaje ustrój wspólności ustawowej. Każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem małżeństwa, jak i majątek nabyty później. Każdy z małżonków zarządza samodzielnie swoim majątkiem. Nie występuje majątek wspólny małżonków. W razie zawarcia umowy w czasie trwania małżeństwa rozdzielność majątkowa zastępuje dotychczasowy ustrój małżeński. Jeżeli był to ustrój oparty na wspólności, wspólność małżeńska ustaje.
Egzekucja komornicza
Ingerencja komornika przy świadczeniach alimentacyjnych jest częstym przypadkiem. Tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności stanowi podstawę do wszczęcia egzekucji. Jednak informacje dotyczące dłużnika, który nie wywiązuje się ze swojego obowiązku alimentacyjnego muszą zostać dostarczone przez drugą stronę wraz z wyrokiem sądu. Komornik prowadzący egzekucję najczęściej prowadzi ją za pośrednictwem zajęcia wynagrodzenia za wykonywaną pracę przez dłużnika.
W zależności od rodzaju umowy i stosunku pracowniczego, komornik może zająć wskazaną część wynagrodzenia. W przypadku umowy o pracę komornik ma możliwość uszczuplenia pensji na poczet świadczenia alimentacyjnego w wysokości nieprzekraczającej 60% wynagrodzenia. W sytuacji, gdy dłużnik został zatrudniony na umowę zlecenie lub umowę o dzieło (czyli na tzw. umowach cywilnoprawnych) zajęcie pensji może nastąpić w całości, chyba, że pensja ta stanowi jedyne źródło utrzymania niewywiązującego się ze swoich obowiązków płatnika. Jednak w sytuacji, kiedy po upływie dwóch miesięcy od daty wszczęcia egzekucji komornik nie zdoła wyegzekwować należnej kwoty za zaległe świadczenia ze strony dłużnika, egzekucja zostaje uznana za bezskuteczną. Wówczas osoba ubiegająca się o alimenty może zgłosić swoje roszczenia do Funduszu Alimentacyjnego.
Pomoc gminy w zakresie wyegzekwowania alimentów od dłużnika
W sytuacji, gdy zobowiązany uchyla się od płatności należnych świadczeń, strona poszkodowana może złożyć wniosek w urzędzie gminy o egzekucję administracyjną. Dłużnik powinien wówczas poddać się tzw. wywiadowi alimentacyjnemu, którego unikanie spowoduje, iż gmina m.in. będzie mogła zatrzymać dłużnikowi dokument prawa jazdy aż do momentu, kiedy nie udzieli wywiadu alimentacyjnego lub do 6 miesięcy po uiszczaniu kwoty alimentacyjnej stanowiącej co najmniej połowę określonego przez sąd świadczenia. W przypadku gdy dłużnik wciąż unika obowiązującej go płatności, gmina wystawia tytuł wykonawczy, a egzekwowaniem długu alimentacyjnego zajmuje się wówczas urząd skarbowy. Gdy po upływie 6 miesięcy dłużnik nie uiszcza należności, zostaje on wpisany na listę BIG (Biuro Informacji Gospodarczej), gdzie widnieje jako dłużnik.
Egzekwowanie alimentów od rodziny dłużnika
Rozwiązanie to jest możliwe po zwróceniu się do Sądu Rodzinnego z tego typu roszczeniem. Wedle obowiązujących przepisów prawa, ściąganie długów z tytułu nieuiszczonej kwoty alimentacyjnej może zostać przeniesione na rodzinę osoby zobowiązanej do jej płacenia. Oczywiście w pierwszej kolejności zawsze to rodzic staje się zobowiązanym do regulowania kwot alimentacyjnych, jednak obowiązek ten przechodzi w drugiej kolejności na jego wstępnych tj. dziadków, a następnie rodzeństwo. Dzieje się tak, gdy powiązania rodzinne powodują, iż nie ma bliższej osoby, która mogłaby wziąć na siebie obowiązek alimentacyjny z powodów takich jak śmierć lub niezdolność do świadczenia alimentów. Gdy sytuacja, w której to inni członkowie rodziny są odpowiedzialni za płatność, Sąd orzekając o jej wysokości bierze pod uwagę zarobki bądź generalnie możliwości finansowe takich osób, zatem możliwym jest, iż te osoby zostaną zobowiązane do płacenia nie całości, a jedynie części wcześniej zasądzonej kwoty alimentacyjnej.
Postępowanie karne
Postępowanie karne jest najbardziej dolegliwym sposobem ubiegania się o zaległości alimentacyjne, ponieważ zgodnie z polskim Kodeksem Karnym za uporczywe unikanie płatności wobec osoby bliskiej lub innej osoby, wobec której takie świadczenia zasądzono grozi kara ograniczenia wolności, kara grzywny lub kara pozbawienia wolności do lat 2. Kara za niealimentację następuje, ponieważ wbrew obowiązującym przepisom ustawy, dłużnik przyczynia się do niemożności zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych przez osobę uprawnioną do alimentów, a zatem pogwałca jej dobro osobiste. Ściganie dłużnika może nastąpić zarówno z urzędu jak i na wniosek pokrzywdzonego, organu pomocy społecznej jak i organu podejmującego dotychczasowe działania względem dłużnika.